خب و اما قبل از تعطیلی بحث قرار شد که امسال بحثمان از ارث باشد که کتاب بسیار مهمی می باشد، مقدمهً مطالبی را عرض می کنیم، اول اینکه در عنوان این کتاب برخی گفته اند "کتاب الفرائض" و برخی گفته اند "کتاب المواریث" و بعضی ها هر دو را گفته اند، فرائض جمع فریضه است و فریضه به معنی مفروضه است و مفروضه یعنی آنچه که خداوند متعال قطعه قطعه کرده و تفصیل داده زیرا کسی که از دنیا می رود در حقیقت مالش قطعه قطعه می شود و آن قطعات تابع تعیین پروردگار متعال هستند بنابراین کتاب الفرائض یعنی علمی که در آن قطعات مال از جانب خداوند بعد از مرگ مورث معین شده است.

اما مواریث نیز جمع میراث است و اگر معنای مصدری برای آن بگیریم یعنی کتابی که در آن انسان بواسطه مرگ دیگری مسحق ارث بردن از مال او می شود "استحقاق انسان بموت الآخر بنسب أو سبب شیئا"، اما بعضی ها هر دو را ذکر کرده اند "کتاب الفرائض والمواریث"، که بنده نوشته ام در شرایع، خلاف، قواعد و مختلف "کتاب الفرائض" ذکر شده و عده ای دیگر مثل نراقی در مستند گفته اند "کتاب المواریث" و اما شیخ در مبسوط هر دو را گفته "کتاب الفرائض والمواریث"، خلاصه فرقی نمی کند و مقصود همان است که به عرض محترم رسید.

دوم اینکه این علم بسیار با اهمیت است لذا شیخ در مبسوط روایاتی را در باب اهمیت ارث نقل کرده من جمله این دو خبر؛

خبر اول:﴿روی عن النبی صلی الله علیه و آله أنه قال: تعلموا الفرائض(ارث)، و علموها الناس، فإنها نصف العلم، و هو ینسی، و هو أول شیء ینتزع من أمتی﴾ (1) ، اولین چیزی که از امت من گرفته می شود همین ارث است و علتش این است که بعد از پیغمبر خدا چند چیز بوجود آمد که همگی با ارث منافات دارند؛ خیبر را غصب کردند، فدک را غصب کردند که حضرت فاطمه زهراء سلام الله علیها وقتی به مسجد آمد به ابوبکر فرمود تو ارث می بری اما من ارث نمی برم؟ همه پیغمبران از هم ارث می بردند اما من ارث نمی برم؟ خلاصه خیبر و فدک را غصب کردند، بعلاوه یک حدیثی جعل کردند که "نحن معاشر الأنبیاء لا نورث و ما تکرناه صدقه" و اولین کسی که این حدیث را گفت ابوبکر بود و همین را وسیله و بهانه ای برای غصب فدک و خیبر کردند و گفتند هرچه از پیغمبر خدا باقی مانده بیت المال است، این یک حدیث مجعول است زیرا چطور می شود پیغمبر چنین حدیثی فرموده باشد اما فاطمه زهراء و حضرت امیرالمومنین سلام الله علیهما آن را ندانند ولی ابوبکر بداند؟! بعلاوه این حدیث بر خلاف نص قران می باشد.

ص: 2